Ferhat Paşa

Ferhad Paşa, Mustafa Paşa’nın oğludur. Enderun’dan yetişip, ikinci kapıcıbaşılık rütbesi ile buradan ayrılmıştır. 960 (1552/53) tarihinde yeniçeri ağası ve 965’de (1557/58) Kastamonu beylerbeyi oldu.

Paşa Kastamonu beylerbeyi iken burada Cebrail Mahallesi’nde Uzun Sokak üzerinde, bugün de mevcut olan bir cami yaptırmıştır ki 967 (1559/60) tarihlidir. Altı mısralık kitabesinin birinci mısraı:

Hüsrevi dehre Vezir Hazreti Ferhad Paşa

şeklindedir. Camiyi, bağlı olduğu Seyfi Dede adlı şeyh adına yaptırmıştır. Avlusundaki şadırvanın yerine yenisi yapılmıştır. Bu mabedin bakımı için de, Aktekke Mahallesi’nde, Deveciler yolu üzerinde bir de hamam yaptırmıştır. 1996 yazında yaptığım gezi sırasında bu hamamın kapalı olduğunu gördüm.

Kastamonu beylerbeyliğinde 67 sene kalan Ferhad Paşa 972’de (1564/65) üçüncü vezir olarak kubbe altına girdi. Bu görevde iken 974 (1566/67) tarihinde Kanunî Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mehmed’in kızı Hüma Şah Sultan ile evlendirildi.

Ferhad Paşa, Kanunî’nin son seferi olan Zigetvar seferine iştirak etmiştir. Bilindiği üzere Kanunî Sultan Süleyman 20/21 Safer 974’de (6/7 Eylül 1566) tarihinde bu sefer sırasında hakkın rahmetine kavuşmuştur.

Ferhad Paşa bu elim olayı Sokollu Mehmed Paşa’nın sır kâtibi münşeat sahibi olup türbesi Eyüp Sultan’da bulunan Feridun Bey/Paşa’dan öğrenmiş ve çok müteessir olmuştur.

Ordu, Kanunî’nin tabutu ile 22 Cemaziyelevvel 974’de (5 Aralık 1566) günü Edirnekapı’dan İstanbul’a girmişti. Yeniçeriler aldıkları cülus bahşişini azımsayıp Şehzadebaşı Camii önünde durdular. Oysa oraya kadar büyük bir ihtişam ve intizam ile alay göstererek gelinmişti. Bin bir rica ile yeniden hareket eden yeniçeriler Beyazıd Hamamı önünde yine durdular.

Bu arada Pertev Paşa’nın “Yoldaşlar lâyık değildir”, demesi bunların ağrına gitmiş, bir vuruşta onu atından ve başından mücevveze denilen kavuğunu düşürmüşlerdi. Kaptanıderya Piyale Paşa “N’eylersiz yoldaşlar, ayıp değil midir, yol mudur böyle itmek?” deyince “Sen bir gemici azap ağasısın, bize söylemek senin ne yolundur?” deyip onu dahi attan yıkmışlardı. Bu durumda Koca Piyale Paşa hamamın külhan avlusuna kaçmak zorunda kalmıştır.

Bu feci durumdan Ferhad Paşa da nasibini almış, atına ve kendisine tüfenk kundağı ile vurarak düşürmek istemişlerdir. Fakat etraftan yetişenler tarafından güçlükle kurtarılmıştır.

Ferhad Paşa 1575 yılında vefat etti. Paşa hat üstadı olup ekseriya Kur’anı Kerim yazar ve bunu 100 altına satardı. Cenaze masrafının bu helâl paradan görülmesini vasiyet etmiştir. Bir Mushafı Şerif’i Sultan Beyazıd Türbesi’nde idi.

Kabri, Beybaba Sokağı üzerinde Pertev Paşa Türbesi solunda ve Ayas Paşa Türbesi’nin karşısındadır. Lahdinin bulunduğu mezarlık kendi vakfıdır.