Yavedut Sultan

Esas ismi Abdülvedûd Efendi’dir. Esmai Hüsnâ’dan “Yâ Vedûd” lafzını zikirlerinde çok kullandıklarından ismi YâVedûd Sultan diye anılagelmiştir. Şeyh Mahmud halifelerinden olup İstanbul’un fethi için yanında erenleri olduğu hâlde Buhara’dan veya Horasan’dan İstanbul’a gelmiş ve Fatih’in ordusuna katılmıştır. Nime’lceyşdendir. Bu fetih sırasında veya fetihten evvel Horasan’dan yüzlerce kimse fethe iştirak için gelmişlerdir.

YâVedûd Sultan müritleriyle beraber 53 gün boyuca Osmanlı ordusuna manen destek olduğu gibi maddeten de destek olmuşlar, dövüşmüşler, şehre ilk girenlerden olmuşlardır.

Ayasofya önüne gelen YâVedûd Sultan burada karşı koyma ile karşılaşmıştır. Büyük bir ihtimalle burada bir muharebe olmuş ve YâVedûd Sultan yaralanmış ve şehit olmuştur. Çünkü Evliya Çelebi’nin beyanına göre “nurlu göğsünde kırmızı ile ‘YâVedûd’ ismi” yazılı imiş. Diğer bir rivayete göre de YâVedûd Sultan fetihten 2 yıl sonra 1455’de arkasında doldurulması kolay olmayacak bir boşluk bırakarak beka âlemine göçmüştür. Başka bir rivayete göre de YâVedûd Sultan’ın dualarıyla İstanbul’un fethi 40 gün gecikmiştir.

Ayvansaraylı Hâfız Hüseyin Efendi, Hadîkatü’lCevâmi adlı eserinde, Sultan Camii bahsinde aynen şu ifadeyi kullanmıştır. “Yâ- Vedûd Camii şerifi dahi derler. Fi’lasl banisi eşŞeyh Abdülvedûd Hazretleridir. Buhara erenleriyle İstanbul muhasarasında bulunup fetihten sonra Ayasofya’da sakin iken Ayvansaray haricinde bir mescit ve zaviye bina edip rıhletinde Fatih Sultan Mehmed Hanı Gazi emriyle zaviyesi kurbinde defnolundu. Fî 860 (1455/56) Sonra hulefasından Tokmak Dede vakfını tayin eylemiştir ki o dahi karibinde medfundur. Mahali medfeni hâlâ Tokmak Tepe denmekle maruf mezaristandır.

Mürurı eyyam ile mescidi mezkûr harab ve vakfı perperişan olmakla Sultan Mehmed Hanı Rabi kerimei muhteremelerinden Hatice Sultan Hazretleri sahilsarayları mukabilinde müceddeden bina ve ihya eylemiştir. Bu sebepten Sultan Camii denmekle şöhret bulmuştur.”

YâVedûd Sultan Türbesi 1972 tarihinde Haliç Köprüsü çevre yolunun yapımı sırasında sökülmüş ve biraz geriye şimdiki yerine nakledilmiştir.