Abdurrrahman Şeref Bey

Abdurrahman Şeref Bey, Tophane mümeyyizlerinden Safranbolulu Hasan Efendi’nin oğludur. 15 Zilkade 1269 (20 Ağustos 1853)‘de İstanbul’da doğdu. İlk öğrenimini Eyüp’te Otakçılar Camii içindeki mahalle okulunda, orta öğrenimini Eyüp Rüşdiyesi’nde ve Galatasaray Sultanisi’nde yaptı.

1873’de bu okuldan mezun olduktan sonra tarih ve coğrafya öğretmenliği ile göreve başladı. Mahreci Aklâm’a genel tarih, 1875 yılında Galatasaray Lisesi’ne gramer ve imlâ, 1877’de Darülmuallim’e genel tarih öğretmeni olarak tayin edildi. 1878’de Mülkiye’ye müdür oldu.

1882’de Galatasaray Lisesi’nde İslâm ve Osmanlı tarihleri, 1887 yılında Mülkiye’de Osmanlı tarihi, ümranı coğrafya, istatistik derslerine girdi. 1894 yılında 16 yıl süren Mülkiye müdürlüğünden sonra Galatasaray Lisesi’ne müdür oldu. 18941908 yılları arasında 14 yıl süre ile müdürlüğe devam etmiştir. Ayrıca, Darülfünun’da devletler tarihi hocalığı yaptı.

Yıldız Sarayı’nda isim yapmış olan başkâtip Süreyya Paşa (öl. 13121895, Sultan Mahmud Türbesi bahçesinde medfun) ilim ve irfan sahibini birçok yerde himaye ettiği gibi Abdurrahman Şeref Bey’i de korur ve himaye ederdi. O olmasa idi bu kıymetli tarihçimizin feci bir akıbete uğrayacağı muhakkaktı.

Abdurrahman Şeref Bey 1907 ve 1909’da iki defa Maarif nazırlığı ile Kâmil Paşa ve Hüseyin Hilmi Paşa kabinesine girdi. 16 Aralık 1908‘de Meclisi Ayan üyeliğine atandı.

Sultan M. Reşad’ın 27 Nisan 1909 tarihindeki cülusundan hemen sonra Lütfi Efendi yerine vakanüvis oldu. Büyük Millet Meclisi tarafından saltanatın ilgasına yani 1 Kasım 1922’ye kadar bu mevkide kaldı. Osmanlı Devletinin son vakanüvisi bu zattır. Bu sıfatla kanuni esasinin yeniden yürürlüğe girdiği 1908 yılından Sultan M. Reşad’ın vefat tarihi olan 3 Temmuz 1918’e kadar geçen olayları yazmıştır.

27 Haziran 1909‘da kurulan Tarihi Osmanî Encümeni’nin ilk başkanı olmuş ve bu kuruluşun yayın organı olan Tarihi Osmanî Encümeni Mecmuası’nda yazıları çıkmıştır. Bu kuruluşun başkanı ve yazarı olarak Topkapı Sarayı hakkında uzun bir yazı yazmıştır.

Abdurrahman Şeref Bey, 1918 yılında İzzet Paşa hükûmetinde Evkaf nazırı olmuştur. 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılması ile vakanüvisliği sona erdi ve bir müddet açıkta kaldı.

1923’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Cumhuriyet Halk Partisi namzetleri arasında İstanbul milletvekili olarak seçildi ve meclisin en yaşlı azası sıfatıyla Meclis’i açtı. Ayrıca Kızılay başkanlığı yaptı. Abdurrahman Şeref Bey tarih başta olmak üzere pek çok kıymetli eser kaleme almıştır.

72 yaşında iken burada hastalanınca İstanbul’a döndü ve 18 Şubat 1925 tarihinde Vakıf Gureba Hastanesi’nde vefat etti. Kabri Eyüp Otakçılar’da Tokmaktepe Mezarlığı’ndadır. Cenazesinde binlerce öğrencisi bulunmuştur. Fakat herhâlde taşı dikilmemiştir. Yaptığım aramada bulamadım.